“The Great Gatsby” và sự vĩ đại của một tuyệt tác văn chương vĩ đại

“Bất cứ khi nào con muốn phê bình chỉ trích ai, con nên nhớ rằng trên đời này không phải ai cũng có những điều kiện thuận lợi như con”, F. Scott Fitzgerald.

"Gatsby vĩ đại" (The Great Gatsby, 1925) là một kiệt tác đỉnh cao của nhà văn người Mỹ F. Scott Fitzgerald (1896 – 1940). Cùng khám phá những thứ vĩ đại trong một tuyệt tác văn chương vĩ đại tương xứng.

Tuyệt tác văn chương vĩ đại muôn đời

“The Great Gatsby” là một trong những tác phẩm được ngưỡng mộ nhất trong nền văn học hiện đại của Mỹ. Hiện nay nó được coi là một trong những cuốn tiểu thuyết vĩ đại nhất của người Mỹ.

Năm 2007, Tạp chí Time đã vinh danh “Gatsby vĩ đại” là một trong “10 kiệt tác văn chương vĩ đại nhất mọi thời đại”.

Bi kịch của thứ gọi là “Giấc mơ Mỹ”, hiện thực của một xã hội phù phiếm của nước Mỹ thế kỷ 20, những nhân vật kinh điển như Gatsby... đã biến cuốn tiểu thuyết này trở nên bất hủ.

Tính cho đến nay, “Gatsby vĩ đại” đã được chuyển thể thành 6 phim khác nhau. Trong đó, bộ phim của đạo diễn Baz Luhrmann công chiếu năm 2013 quy tụ dàn diễn viên ‘sao khủng’ nổi tiếng như Leonardo DiCaprio, Amitabh Bachchan, Carey Mulligan, Tobey Maguire, Callan McAuliffe, Isla Fisher.... Nhiều nhà phê bình đánh giá tác phẩm điện ảnh này là một trong những bộ phim đáng xem nhất thế giới năm 2013.

The Great Gatsby là cái nhìn đầy chua chát, mỉa mai về xã hội thượng lưu Mỹ thời bấy giờ, qua số phận của một đại gia bí ẩn có tên Gatsby.

Sức hút của “The Great Gatsby” đến từ đâu?

Lấy bối cảnh New York hoa lệ vào năm 1922, câu chuyện phim kể về câu chuyện chàng trai nghèo Jay Gatsby. Vì đem lòng yêu Daisy Buchanan - một phụ nữ giàu có và quyến rũ, Gatsby đã dùng thủ đoạn để chiếm một tài sản lớn nhằm chinh phục người đẹp và bước chân vào giới thượng lưu Mỹ.

Tuy nhiên, khi vừa đặt chân vào thế giới của những người giàu ở Long Island, Gatsby thấy ở đó chỉ có những bữa tiệc tốn kém, những trò giải trí vô bổ và cả một xã hội suy đồi về đạo đức. Khi mọi thứ xung quanh sụp đổ và cả người tình Daisy cũng rời bỏ mình, Gatsby đã chọn một kết cục kinh hoàng.

Ban đầu, tất cả những gì chúng ta biết về nhân vật Gatsby chỉ là qua "những lời đồn đại đầy ảo tưởng" - anh ta là một gã lắm tiền bí ẩn thích tiệc tùng, người mà "không biết phiêu lãng từ đâu đến để mua một lâu đài trên eo biển Long Island", mở rộng cửa lâu đài cứ mỗi cuối tuần cho tất cả mọi người, nhưng dường như chưa ai là từng thực sự gặp.

Cho đến khi anh hàng xóm mới, cũng là người kể chuyện, Nick Carraway, được mời dự một trong những buổi tiệc đó. Điều này đã khởi đầu cho một chuỗi những sự kiện mà qua đó hình ảnh Gatsby hiện ra chân thực nhất, cuối cùng bị hủy diệt bởi tình yêu ám ảnh của anh với cô em họ xa của Nick, Daisy Buchanan.

Mặc dù Gatsby là hiện thân của bi kịch, nhưng "giấc mơ không thể bị lu mờ" và quyết tâm thực hiện giấc mơ đó, cuối cùng đã biến anh thành một nguồn cảm hứng "hơn tất cả những thứ còn lại đặt cùng với nhau" trong mắt Nick.

Sự ‘vĩ đại’ của “The Great Gatsby”

Nếu hiểu "vĩ đại" theo nghĩa là "lớn" thì gia sản của Gatsby cũng có thể tính là vĩ đại, nỗi đau của nhân vật cũng vĩ đại, nỗi cô đơn lại càng vĩ đại. Còn cuốn sách thì đã trở nên vĩ đại hơn chính câu chuyện mà nó kể, được huyền thoại hóa như một biểu tượng của "thời đại Jazz" những năm 1920 ở Mỹ, thời đại được chính Fitzgerald đặt tên.

Một thứ khác cũng vĩ đại, chính là thứ gọi là "vẻ đẹp văn chương Fitzgerald", như lời cây bút Russell Wenholz của trang The Age. Theo Wenholz, khi mới đọc, ông chú ý đến cốt truyện, các nhân vật, bối cảnh giàu sang, chủ đề giấc mơ Mỹ… Nhưng nếu đọc lại một hoặc nhiều lần nữa, thứ càng lúc càng hiện rõ sẽ là "vẻ đẹp văn chương Fitzgerald".

Nói về nhân vật Jay Gatsby, nhiều nhà phê bình đã nói: "Ông ta (Gatsby) là một bi kịch lớn và toàn bộ câu chuyện cũng là một bi kịch lớn". Đúng vậy, Gatsby chỉ là đại gia, còn việc Fitzgerald dựng nên bi kịch về nhân vật này mới là vĩ đại.

Cây bút Karielle Stephanie Gam của Huffington Post nói: "Bi kịch của Gatsby từ chỗ có tất cả đến không có gì cho thấy khoảng cách không thể chối cãi giữa ông và sự vĩ đại… Số phận của Gatsby, cú ngã từ đỉnh cao của ông, cho thấy những gì chúng ta vẫn muốn, nhưng không bao giờ có được".